نخ های ویسکوز و پلیسترویکوز
تاریخچه نخ ویسکوز :
ﺗﻬﯿﻪ اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز ﺗﻮﺳﻂ دو ﺷﯿﻤﯿﺪان در ﺳﺎل ۱۸۹۱ ﮐﺸﻒ و در ﺳﺎل ۱۸۹۲ ﺛﺒﺖ شد. وﻟﯽ بخاطر اﺳﺘﺤﮑﺎم ﮐﻢ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﻣﺪت ﻫﺎ ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺎری وارد بازار شد . الیاف ویسکوز الیافی می باشد که پایه طبیعی دارد ومثل پنبه و لینن دارای ماهیت گیاهی(سلولزی) است. ویسکوز ریون از سلولز طبیعی مثل چوب، یا لینتر پنبه که حاوی ۸۷-۹۸ درصد آلفا-سلولز است ، بعنوان ماده اولیه می باشد. پس از شستشو ماده اولیه با قلیایی جوشان و سفیدگری آن توسط سدیم هیپوکلریت محلول قابل ریسیدن است . فقط تفاوت الیاف ویسکوز(ریون) با پنبه و لینن این است که این الیاف ویسکوز(ریون) مثل کاغذ تبدیل چوب درختان به خمیر است و پس از آن طی یک فرایند محصول نهایی که همان کاغذاست تولید می شود ؛ این الیاف هم همین طور است. از آنجا که تولید این الیاف به دست بشر است به آن الیاف “بشر ساخته” میگویند. ولی بدانید الیافی مثل نایلون و پلی استر هم ساخت دست است ولی از نوع کاملا مصنوعی(پایه این الیاف مشتق شده از مواد نفتی) این پارچه ها از الیاف ریون دارای جذب رطوبت نسبتا بالا(در برخی موارد تا ۵۰% بیشتر از پنبه)، خاصیت تنفس خوب، راحتی بسیار قابل قبول و همینطور رنگپذیری مطلوبی دارند. پایین بودن خاصیت ایجاد الکتریسیته ساکن و مقاومت خوب در برابر گوله گوله شدن(در اصلاع ایرانی،تُل تُل شدن) از دیگر خواص مطلوب ریون ها است. روش تولید: ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ دارای ﺳﻠﻮﻟﺰهستند ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف خوب می باشد. اغلب از اﻟﻮار درﺧﺘﺎن، ﺗﻔﺎﻟﻪ ﻧﯿﺸﮑﺮ، ﮐﺎه ﺑﺮﻧﺞ و ﮔﻨﺪم هستند و اﯾﻦ ﻣﻮاد ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻤﯿﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ درﺻﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آن محدود است در ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و بعد از ﻋﺒﻮر از رﺷﺘﻪ ﺳﺎز و اﺳﺘﺨﺮ اﻧﻌﻘﺎد به الیاف تبدیل میشوند. کاربرد: بخاطر اﺳﺘﺤﮑﺎم ﮐﻢ اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز اﻏﻠﺐ ﺑﺮای ﻣﻠﺤﻔﻪ، روﻣﯿﺰی، ﻟﺒﺎس زﻧﺎﻧﻪ و ﻣﺮداﻧﻪ، زﯾﺮ ﭘﻮش و ﻟﺒﺎس ورزﺷﯽ کاربرد دارد خواص الیاف ویسکوز اﺳﺘﺤﮑﺎم اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ بهتر شده و ﺑﺮ ﺧﻼف ﭘﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺶ کم شده اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و رﻧﮕﭙﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮي را ممکن کرده است. درﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ویسکوز % ۱۲ دارای ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ می باشد ولی ﭘﻨﺒﻪ % ۸ دارای ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ است . ﺧﺎﺻﯿﺖ ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﯾﺴﮑﻮز از ﭘﻨﺒﻪ ﮐﻤﺘﺮ می باشد پس ﭼﺮوك ﭘﺬﯾﺮي بیشتری را داراست . ولی ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺻﺎف ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز ﺧﺸﻨﺪه ﺗﺮ از ﭘﻨﺒﻪ است وﻟﯽ آب ﺟﻮش اﯾﻦ درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ را از بین میبرد. اﻟﯿﺎف ﺗﺎ ۱۵۰ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﺣﺮارت ﻣﻘﺎوﻣﺖ دارد ولی به مرور در برابر نور افتاب تغییر رنگ میدهد. ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﻨﺒﻪ اﺳﯿﺪﻫﺎ ، باعث تخریب وﯾﺴﮑﻮز می شود وﻟﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﯾﺴﮑﻮز در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻠﯿﺎ و ﺳﻮد خیلی بالا است و نسبت به پنبه خیلی بهتر است . چون ﮐﻪ اﻟﯿﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ روش ﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣ ﯽﺷﻮﻧﺪ ﻓﺮ و ﻣﻮج و ﭼﯿﻦ به خود نمیگیرد وﺑﺎﯾﺪ شبیه اﻟﯿﺎف ﻃﺒﯿﻌﯽ ساخته شود اصولا اﯾﻦ اﻟﯿﺎف را ﺑﻪ کمک روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﯿﻦ دار ﻣ ﯽﮐﻨﻨﺪ تا شبیه الیاف طبیعی گردد. وﯾﺴﮑﻮز را هم ﺑﻪ روش ﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﯿﻦ دار می کنند
نخ ویسکوز
ویسکوز از دسته الیاف بشر ساخت- الیاف بازیافت شده به شمار می رود و مهم ترین لیف خانواده ریون می باشد.
ماده اولیه این لیف لینتر پنبه یا تنه درختان (عمدتا تنه درختان جنگلی) می باشد که این نکته از معایب لیف ویسکوز محسوب می شود زیرا به محیط زیست آسیب می رساند.
سطح مقطع الیاف ویسکوز به صورت موجدار و با طول هایی شبیه الیاف پنبه، کتان و پشم تولید می شوند.
قطر الیاف ویسکوز معمولا با توجه به قطر روزنه رشته ساز (ریسندگی الیاف ویسکوز با عبور از رشته ساز های مقاوم) از ۱۲ تا ۲۲ میکرون می باشد.
نخ ویسکوز
ویسکوز ریون از سلولز طبیعی مثل چوب، یا لینتر پنبه که حاوی ۸۷-۹۸ درصد آلفا-سلولز است ، بعنوان ماده اولیه می باشد.
پس از شستشو ماده اولیه با قلیایی جوشان و سفیدگری آن توسط سدیم هیپوکلریت محلول قابل ریسیدن است .
فقط تفاوت الیاف ویسکوز(ریون) با پنبه و لینن این است که این الیاف ویسکوز(ریون) مثل کاغذ تبدیل چوب درختان به خمیر است و پس از آن طی یک فرایند محصول نهایی که همان کاغذ است تولید می شود ؛
این الیاف هم همین طور است.
پارچه ها از الیاف ریون دارای جذب رطوبت نسبتا بالا (در برخی موارد تا ۵۰% بیشتر از پنبه)،
خاصیت تنفس خوب، راحتی بسیار قابل قبول و همینطور رنگپذیری مطلوبی دارند.
نخ ویسکوز
پایین بودن خاصیت ایجاد الکتریسیته ساکن و مقاومت خوب در برابر گوله گوله شدن(در اصلاع ایرانی،تُل تُل شدن) از دیگر خواص مطلوب ریون ها است. روش تولید:
ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ دارای ﺳﻠﻮﻟﺰهستند ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف خوب می باشد.
اغلب از اﻟﻮار درﺧﺘﺎن، ﺗﻔﺎﻟﻪ ﻧﯿﺸﮑﺮ، ﮐﺎه ﺑﺮﻧﺞ و ﮔﻨﺪم هستند و اﯾﻦ ﻣﻮاد ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻤﯿﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ درﺻﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ آن محدود است
در ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و بعد از ﻋﺒﻮر از رﺷﺘﻪ ﺳﺎز و اﺳﺘﺨﺮ اﻧﻌﻘﺎد به الیاف تبدیل میشوند.
اﺳﺘﺤﮑﺎم اﯾﻦ اﻟﯿﺎف ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ بهتر شده و ﺑﺮ ﺧﻼف ﭘﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺶ کم شده
اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و رﻧﮕﭙﺬﯾﺮی ﺑﯿﺸﺘﺮی را ممکن کرده است.
نخ ویسکوز
درﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ویسکوز % ۱۲ دارای ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ می باشد ولی ﭘﻨﺒﻪ % ۸ دارای ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ است .
ﺧﺎﺻﯿﺖ ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﯾﺴﮑﻮز از ﭘﻨﺒﻪ ﮐﻤﺘﺮ می باشد پس ﭼﺮوک ﭘﺬﯾﺮی بیشتری را داراست .
ولی ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺻﺎف ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ اﻟﯿﺎف وﯾﺴﮑﻮز درﺧﺸﻨﺪه ﺗﺮ از ﭘﻨﺒﻪ است وﻟﯽ آب ﺟﻮش اﯾﻦ درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ را از بین میبرد.
اﻟﯿﺎف ویسکوز ﺗﺎ ۱۵۰ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﺣﺮارت ﻣﻘﺎوﻣﺖ دارد ولی به مرور در برابر نور افتاب تغییر رنگ میدهد.
ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﻨﺒﻪ اﺳﯿﺪﻫﺎ ، باعث تخریب وﯾﺴﮑﻮز می شود وﻟﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﯾﺴﮑﻮز در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻠﯿﺎ و ﺳﻮد خیلی بالا است و نسبت به پنبه خیلی بهتر است .
طول الیاف ویسکوز نسبت به پنبه کوتاه تر است و ضعیف تر از پنبه می باشد.
خواص حرارتی ویسکوز شبیه به پنبه است با مقاومت کمتر از پنبه و اتو پذیری آن خوب می باشد.
چون ﮐﻪ اﻟﯿﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ روش ﻫﺎی ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣ ﯽﺷﻮﻧﺪ ﻓﺮ و ﻣﻮج و ﭼﯿﻦ به خود نمیگیرد و
ﺑﺎﯾﺪ شبیه اﻟﯿﺎف ﻃﺒﯿﻌﯽ ساخته شود اصولا اﯾﻦ اﻟﯿﺎف را ﺑﻪ کمک روش ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﯿﻦ دار ﻣ ﯽﮐﻨﻨﺪ تا شبیه الیاف طبیعی گردد.
وﯾﺴﮑﻮز را هم ﺑﻪ روش ﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﯿﻦ دار می کنند.
کاربرد الیاف ویسکوز:
انواع پوشاک:
بلوز، پیراهن، البسه زنانه، آستری و البسه زیر منسوجات صنعتی، منسوجات بی بافت و
جیر مصنوعی مصارف خانگی: روتختی، روبالشی، ملحفه و رو مبلی.